Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΡΒΑΝΙΤΙΣΣΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΡΒΑΝΙΤΙΣΣΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ 

Η εκκλησία η Αρβανίτισσα ευρίσκεται στην Χίο και μάλιστα στο Β.Δ μέρος των Καρυών . Ξεκινά από τις παρυφές του Πηγάνιου Όρους και είναι τοπωνύμιο της ευρύτερης περιοχής Κοχλιάς . 

Η περιοχή συνορεύει Β.Α. με το Όρος Αίπος και Δυτικά με το προβάτειον όρος . Μικρό μέρος της περιοχής είναι δάσος και το μεγαλύτερο καλύπτεται από Θάμνους . Γενικά η περιοχή είναι ένα τοπίο με άγρια ομορφιά , χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα με αρκετά χιόνια και φυσιολογικές θερμοκρασίες το καλοκαίρι . Πάνω από ένα αιώνα η περιοχή αυτή φιλοξενούσε ποιμένες , το κύριο επάγγελμα των χωρικών του χωριού Καρυές , που γειτνιάζει με την εν λόγω περιοχή , με πληθυσμό σήμερα 700 κατοίκων και παλαιότερα τον διπλάσιο και περισσότερο . 

Οι Καρυές , τα Αυγώνυμα , ο Ανάβατος και ο Δαφνώνας είναι τα χωριά που δημιουργήθηκαν από τον πληθυσμό που συνέρευσε από την Κωνσταντινούπολη για να κτίσουν την νέα Μονή , εκπλήρωση Υπόσχεσης και Τάματος του εξόριστου τότε Βασιλέα Κωνσταντίνου Μονομάχου του Θ΄ ( 1042 – 1054 ) , ο οποίος έζησε τα χρόνια της εξορίας του στην περιοχή της νέας Μονής και είχε υποσχεθεί στους Καλόγερους της περιοχής ότι όταν επιστρέψει επανακτώντας το θρόνο , θα έστελνε ένα καραβάνι τεχνιτών , εργατών και διανοουμένων για να κτίσουν μεγαλοπρεπή ναό στον ρυθμό της Αγίας Σοφίας . Πιστός στο τάμα και την υπόσχεσή του , έστειλε πλοία με εκατοντάδες τεχνίτες , φημισμένους εργάτες , σχεδιαστές , διανοουμένους , μαζί με υλικά από την Κωνσταντινούπολη και μετά από εργασία πολλών ετών ολοκλήρωσαν το μεγαλοπρεπές έργο της νέας Μονής . Αυτό δε το μνημείο σώζεται μέχρι και σήμερα , παρά τις καταστροφές και λεηλασίες που υπέστη και αυτό , από τους Τούρκους κυρίως . 

Μετά το πέρας και την ολοκλήρωση του κτισίματος της νέας Μονής , οι άνθρωποι αυτοί διασκορπίστηκαν στις γύρω περιοχές , κτίζοντας αυτά τα χωριά για να διαμείνουν και σιγά – σιγά εμπλουτίζονταν και από άλλους πληθυσμούς και έφθασαν στην σημερινή τους μορφή , έχοντας σήμερα πληθυσμό οι Καρυές 700 κατοίκους , ο Δαφνώνας 450 κατοίκους , ο Ανάβατος 30 , και τα Αυγώνυμα 100 . Αυτός ο πληθυσμός ήταν τριπλάσιος , όμως η φτώχεια και η στέρηση ανάγκασε τους περισσότερους από αυτούς να ξενιτευτούν στην Αμερική και την Αυστραλία , για ένα καλλίτερο μέλλον . Απόγονοι δε αυτών των ανθρώπων , Τρίτη και τέταρτη γενιά επισκέπτονται τα χωριά τους και τα στηρίζουν με κάθε τρόπο δείχνοντας την μεγάλη τους αγάπη στις ρίζες των παππούδων και των γονέων τους . Πάνω από 50 πολύτεκνες φαμίλιες διέμεναν με τα κοπάδια τους σε αυτή την περιοχή του Κοχλιά σε μάνδρες που είχαν κατασκευάσει με τα χέρια τους και σε καλύβες κτισμένες από πέτρα . Αρκετές από αυτές σώζονται μέχρι και σήμερα . Άνθρωποι φτωχοί , αλλά πολλοί Θεοσεβείς , ζούσαν με την ελπίδα της προστασίας της Υπεραγίας Θεοτόκου . 

Από διάφορες αφηγήσεις εξιστορούνται ότι πολλές φορές μέσα από τις κακουχίες και τα βάσανά τους , έβλεπαν οπτασίες και οράματα με την εικόνα της Παναγίας , που τους συντρόφευε και τους έδινε κουράγιο στον άνισο καθημερινό αγώνα της επιβίωσής τους . Τις περισσότερες φορές έβλεπαν στις κορυφογραμμές μια λυγερόκορμη κοπέλα με αρβανίτικη φορεσιά να περιδιαβαίνει . Αυτή την εικόνα την περιέγραψαν πολλές φορές και διαφορετικά πρόσωπα με ελάχιστες αποκλίσεις ως προς την περιγραφή . Από στόμα σε στόμα διαδόθηκε σε όλους και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι η Παναγία , και εξ΄ αυτής της ενδυμασίας της , την ονόμασαν Παναγία Αρβανίτισσα . Στο σημείο αυτό δε , που σήμερα είναι κτισμένος ο Ναός προς τιμήν της , βρέθηκε εικόνισμα της Παναγίας περί τα 1905 από τους βοσκούς της περιοχής και έτσι αποφάσισαν να κτίσουν την εκκλησία . Επειδή τα οικονομικά δεν υπήρχαν απευθύνθηκαν σε έναν έμπορο κάτοικο της περιοχής και καλό Χριστιανό τον Αλέξανδρο Κωνσταντινίδη , που μαζί με την βοήθεια του πατρός Γεωργίου Μαρή κτίσανε τον υπέροχο Ναό το έτος 1905 . Επειδή ο Ναός είναι κτισμένος σε ύψωμα , αποφάσισαν να τον γιορτάζουν την ημέρα της Αναλήψεως και να κάνουν οι ποιμένες και την γιορτή τους , επειδή είναι και το τέλος της δικής τους περιόδου , ευχαριστώντας την Παναγία για την χρονιά που πέρασε . Μάλιστα κουβαλούν για χάρη της και βράζουν γάλα για όλους τους προσκυνητές καθώς επίσης και μικρά κατσικάκια και προβατάκια τα οποία τα βγάζουν σε δημοπρασία προς ενίσχυση και ευπρεπισμό της εκκλησίας . 

Ο Ναός αναφέρεται και με τις δύο ονομασίες στις αναφορές του πληθυσμού των Καρυών και της Χίου , Ιερός Ναός Αναλήψεως – Παναγία Αρβανίτισσα , αλλά περισσότερο γνωστός είναι ο Ναός ως Παναγία Αρβανίτισσα . Σήμερα στην περιοχή ζούνε ελάχιστες οικογένειες κτηνοτρόφων από τις Καρυές , 5-6 οικογένειες . Απόσπασμα από το έγγραφο που έχει στείλει ο κάτοικος από την Χίο Σταμάτης Καρμαντζής στον πατέρα ΝΕΚΤΑΡΙΟ 

Παναγία ἡ Ἀρβανίτισσα Περιδιαβαίνοντας κάποιος διάφορα μέρη στά ὁποῖα οἱ ἄνθρωποι μιλοῦν τήν ἴδια γλώσσα κι ἔχουν τήν ἴδια μέ μᾶς πίστη βλέπει πολλά καί θαυμαστά γεγονότα. Μέσα σέ αὐτά καί τό πλῆθος τῶν θαυματουργῶν εἰκόνων τῆς Παναγίας μας, πολλές τῶν ὁποίων ἄν κι ἔχουν πίσω τους μεγάλη ἱστορία, παραμένουν σέ μᾶς ἄγνωστες. Σ’ ἕνα ἀπ’ τά ταξίδια μας στούς Ἃγ. Τόπους συνάντησα ἔκπληκτος σέ τέμπλο ναοῦ τήν Παναγία τήν Καστελιώτισσα, καί λέω ἔκπληκτος γιατί κατάγομαι ἀπό τό χωριό Καστέλλα Εὐβοίας. Προσπερνῶ ὅμως αὐτό τό γεγονός γιά νά σταθῶ σέ μιά ἄλλη εἰκόνα τῆς Παναγίας μας τήν ὕπαρξη τῆς ὁποίας ἀγνοοῦσα. Πρόκειται γιά τήν Παναγία τήν Ἀρβανίτισσα ἡ ὁποία βρέθηκε τό 1905 σέ ἀγροτική περιοχή τοῦ χωριοῦ Καρυές Χίου. Οἱ πιστοί ἀμέσως ἔκτισαν ναό ὁ ὁποῖος ἀνακαινίστηκε τελευταῖα γιατί εἶχε ὑποστεῖ πολλές ζημιές. Ἡ νεότερη ἱστορία τῆς εἰκόνας περιλαμβάνει πολλά θαύματα κι ἀποκαλύψεις τῆς Παναγίας μας. Ἡ παλαιότερη παραμένει ἄγνωστη. Πιθανότερη ἐκδοχή νά ‘χει τίς ρίζες της στήν πίστη ἁπλῶν ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι καταγόντουσαν ἀπό τήν Ἤπειρο καί ὡς ἱκανοί πετράδες-κτιστάδες μεταφέρθηκαν κατά τόν 11ο αἰώνα στή Χίο γιά νά κτίσουν τήν Νέα Μονή κι ἄλλα κτίρια τῆς ἐποχῆς. Ἔκτοτε παρέμειναν στό νησί κι ἴσως ἡ εὐλάβεια τῶν ἀπογόνων τους νά ἱστόρησε τήν Παναγία τήν Ἀρβανίτισσα. Ἄλλη μιά εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Ἀρβανίτισσας βρίσκεται στό γραφεῖο τοῦ ἡγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κουτλουμουσίου στό Ἁγ. Ὅρος. 

--------------------------------------------