Παρασκευή 16 Απριλίου 2010

αρχαία Τανάγρα

ΤΑΝΑΓΡΑΙΚΗ –ΤΑΝΑΓΡΑΙΑ – ΠΟΙΜΑΝΔΡΙΣ – ΠΟΙΜΑΝΔΡΙΑ- ΤΑΝΑΓΡΑ- ΓΡΑΙΑ (ΤΑΝ-ΑΓΡΑΝ) = ΤΟΠΟΣ ΕΛΩΔΗΣ
Μια μελέτη και σπουδή της Ταναγραϊκής γης.
“ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΕΡΗΦΑΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ”

Η μεγάλη και ιστορική Βοιωτική πόλη, κράτος την εποχή της ακμής της, η οποία περικλείετε σήμερα από την Αρχαία Τανάγρα- Δήλεσι – Αυλίδα – Ριτσώνα – Άρμα (Τανάγρα-Μπράτσι ή Βράτσι) Κυρήκειο Όρος – Αρχαία Τανάγρα και απέχει 5 Km από το Δήμο Σχηματαρίου και 5 Km ανατολικά του σημερινού χωριού Τανάγρα.

Η Τανάγρα στην αρχαιότητα αποτελούσε το δώρο της φύσης γιατί ήταν κτισμένη ανάμεσα στη Βόρεια όχθη του μεγάλου πλωτού για την εποχή αυτή ποταμού, Ασωπού, και στην ανατολική όχθη του Θερμόδου ποταμού (Λάρις).Η ιστορία της αρχαίας Τανάγρας και γενικότερα της ευρύτερης περιοχής αρχίζει από των αρχαιοτάτων χρόνων, τους μυθικούς, όταν ο ποτάμιος Θεός της Βοιωτίας, Ασωπός, γιός του Ωκεανού από το γάμο του με την Μετώπη, κόρη του Δάδωνα απέκτησε πολλές κόρες. Την Θήβη, την Πλάταια, την Εύβοια, την Νεμέα, Αίγινα ( που άρπαξε ο Δίας) και την Τανάγρα. Ο άνδρας της Τανάγρας ο Ποίμανδρος ίδρυσε για χάρη της κοντά στο πατέρα της (βόρεια όχθη του Ασωπού) μια πόλη και προς τιμή της την ονόμασε Τανάγρα ή Ταναγραία. Ο Ποίμανδρος ήταν γιος του Χαιρεσιλάου, και της Στρατονίκης.


1) Νόμισμα Ποίμανδρου αριστερά , και δεξιά νόμισμα Ερμή του Κρυοφόρου

Οι αναφορές για ανθρώπινη εγκατάσταση στην ευρύτερη περιοχή της Τανάγρας, μας παραπέμπουν στο ιε΄ και ιδ΄ αιώνα π.Χ.

Η Τανάγρα ήκμασε από τους Μυκηναϊκούς έως και τους Ρωμαϊκούς χρόνους.

Ήταν το επίκεντρο της Ταναγραϊκής που περιελάμβανε το Άρμα , την Μυκαλησσό, τις Φαρές, τον Ελαιώνα, και άλλες θαμμένες σήμερα πόλεις. Ήταν μέλος της συμμαχίας του λεγομένου Βοιωτικού κοινού. Τα αποσπάσματα ποιημάτων που σώζονται σήμερα σε Αιγυπτιακούς πάπυρους της λυρικής Ταναγραίας ποιήτριας Κόριννας , σύγχρονης του άλλου λυρικού Βοιωτού ποιητή Πινδάρου μαζί με πολλά άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, της περιοχής μαρτυρούν την πρόοδο της πόλης στα γράμματα και στις τέχνες.

Η πόλη της αρχαίας Τανάγρας ήταν κτισμένη σε λόφο στην αριστερή όχθη του ποταμού Ασωπού και στα σύνορα της Αττικής. Η Τανάγρα αναφέρεται από τους αρχαίους συγγραφείς Παυσανία, Στράβωνα, Δικαίαρχο, Ηρόδοτο και από τους νεότερους Γεώργιο Τσεβά.

Ο Δικαίαρχος, ο οποίος επισκέφθηκε την πόλη, μας αναφέρει ότι βρισκόταν επί βραχώδους και υψηλού λόφου, γνωστού με το όνομα Γριμάδα ή Γριμάλα, παρά την Βόρεια όχθη του ποταμού Ασωπού. Τα σπίτια της Τανάγρας ήσαν κοσμημένα με ωραίες στοές και τοιχογραφίες. Οι κάτοικοι υπήρξαν Λαμπροί στην συμπεριφορά, λιτοί στον βίο, όλοι γεωργοί και όχι εργάτες. «Πιστοί , δίκαιοι, φιλόξενοι, μεταδοτικοί και αλλότριοι πάσης αδίκου πλεονεξίας».

Η πόλη ήταν κτισμένη στους πρόποδες του λόφου, ενώ στην κορυφή ευρίσκονται τα ιερά αυτής. Από αυτό βλέπουμε ότι οι Ταναγραίοι τους Θεούς τους είχαν στο πιο ψηλό σημείο της πόλης.


Εικόνα 2 : Περιγραφικός χάρτης περιοχής της αρχαίας Τανάγρας1

Γύρω – γύρω από την πόλη υπήρχε τείχος 2 μιλίων το οποίο κατεδαφίσθηκε το 456 π.Χ. και σήμερα βρίσκεται σε σωρούς ερειπίων.

Από τα σπουδαιότερα ιερά ήταν τα εξής:

Α) Το ιερό του Διονύσου μετά λατρευτικού αγάλματος, έργο του περίφημου γλύπτου Πραξιτέλους και ενός επιπλέον αγάλματος του Τρίτωνος.

Ιδέα των αγαλμάτων τούτων λαμβάνουμε από τα νομίσματα της Τανάγρας των Ρωμαϊκών χρόνων. Πλησίον του ναού βρισκόντουσαν οι ναοί της Θέμιδος της Αφροδίτης, του Απόλλωνα, του Ερμού του κρυοφόρου και του Ερμού του Προμάχου. Λείψανα των ναών τούτων ήλθαν σε φως με τις ανασκαφές του 1890.

Κατά τον Λυκόφωνα ή Τανάγρα ήταν η υπό του Ομήρου μνημονευομένη πόλη Γραία, η επωνομασθείσα Ταναγραία ή Τανάγρα, προσλαβούσα κατά το Λύκε το πρόθυμα “Τανά” σε απόδειξη της Αιολικής αυτής καταγωγής.

Η Τανάγρα ήταν μια ελεύθερη πολιτεία της συμπολιτείας της Βοιωτίας έχοντας εκτεταμένη εύφορη περιοχή την Ταναγραϊκή. Την ανεξαρτησία της η Τανάγρα έχασε το 456 π.Χ όταν οι Αθηναίοι με τον Μυρωνίδη εισέβαλαν στην Βοιωτία και νίκησαν τους Βοιωτούς στα Οινόφυτα όπου κατεδαφίσθηκαν τελείως τα τείχη.

Ο Ηρόδοτος αναφέρει για την Τανάγρα ότι οι αρχαιότατοι κάτοικοι της ήταν Φοίνικες (Γεφυραίοι) οι οποίοι ήλθαν με το Κάδμο στη Βοιωτία , μετά την αποπεράτωση των υδραυλικών έργων στην Θήβα εγκαταστάθηκαν στην Ταναγραϊκή γη , όπου τους έτυχε ως κλήρος τους.

Κατά την περίοδο των Ρωμαϊκών χρόνων η Τανάγρα ήταν αυτόνομη πολιτεία και εκ των ανθηρότερων πόλεων της Βοιωτίας. Παρήγαγε άφθονο και εξαίρετο κρασί και φημιζόταν για τους μαχητικούς πετεινούς (κοκόρια), τα οποία ονομαζόντουσαν «κόσσυφοι». Οι πετεινοί ήταν δύο είδη κατάλληλοι για κοκορομαχίες. Το μέγεθος τους ήταν σαν τα πουλερικά της Λυδίας, το χρώμα τους σαν του κόρακα, ενώ το γένι και το λειρί τους σαν της ανεμώνης. Είχαν λευκά σημάδια μικρά στην άκρη του ράμφους και στην άκρη της ουράς. Αυτή ήταν η μορφή τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξασκημένοι σε κοκορομαχίες πετεινοί της Τανάγρας ήταν γνωστοί ως «Ταναγραίοι αθλητές».

Η Μυκηναϊκή εγκατάσταση που εντοπίστηκε το1968 , χρονολογείται περίπου στο 1450 π.Χ. Βορειοδυτικά . της αρχαίας κλασικής Τανάγρας. Η ύπαρξη αυτού του συνοικισμού (1450 -1200 π.Χ.) ήταν άγνωστη μέχρι τα μέσα του 1950, όταν αρχαιοκάπηλοι ανακάλυψαν και σύλησαν θαλαμοειδείς τάφους, γεμάτους με ασυνήθιστες σαρκοφάγους από terracotta.

Εικόνα 3 : Δρόμος και είσοδος του θαλαμοειδούς τάφου Ν0 6 ( Σπυροπουλος Θεόδ.) .

Εικόνα 4 : Μυκηναϊκός τάφος ( Σπυρόπουλος Θεοδ . ) από τις ανασκαφές 1968 – 1969.

Το 1965 η καθηγήτρια Emily Vermeulen, δημοσίευσε ότι ήταν γνωστό γι’ αυτές τις σαρκοφάγους και πολύ σωστά υπέδειξε το χώρο προέλευσής τους, στον ευρύτερο χώρο της Τανάγρας. Τρία χρόνια αργότερα, ο αρχαιολόγος Θεόδωρος Σπυρόπουλος, ξεκίνησε ανασκαφές, που βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη και έφερε στην επιφάνεια τον Μυκηναϊκό οικισμό, νεκροταφεία και αρκετές εκατοντάδες τάφους σε περιοχή 200m ανατολικά της σημερινής Τανάγρας.


Εικόνα 5: Λάρνακες εντός του θαλάμου του τάφου Ν0 6 από τις ανασκαφές του 1968 – 69 (Σπυρόπουλος Θεόδ. ) .

Σ’ αυτούς τους τάφους βρέθηκε ένας μεγάλος αριθμός σαρκοφάγων - λαρνακών από terracotta, πανομοιότυπων των προαναφερθέντων και επίσης κτερίσματα καθη­μερινής χρήσης όπως εργαλεία, όπλα, μπρούτζινα αντικείμενα και αγαλματίδια θεο­τήτων από terracotta . Πρόδρομοι αυτών που θα ακολουθούσαν και θα γίνονταν το σήμα κατατεθέν της Ταναγραίας τέχνης, αργότερα.

Εικόνα 6: Αναμνηστική φωτογραφία από τις ανασκαφές του 1968 – 69. ( Δριχούτης Ανδρέας –Μωριάς -και μια από τις αρχαιολόγους ) .


Εικόνα 6 : Κάτοικοι του χωριού ( Τανάγρα ) που εργαζόντουσαν στις ανασκαφές του Μυκηναϊκού νεκροταφείου Τανάγρας. Από αριστερά : Μπελεγράτης Νικόλαος ( Κολιάκης ), Δριχούτης Ανδρέας του Δημητρίου, Νικολάου Κωνσταντίνος του Σωτηρίου, Τζελάς Ηλίας του Ιωάννου, Δριχούτης Παναγιώτης του Γεωργίου, η αρχαιολόγος και ο Σιαμπάνης Αναστάσιος του Ευαγγέλου.

Η πρώτη αναφορά της Ιστορικής Τανάγρας - εγκατεστημένης στο λόφο Γριμάδα Νοτιοανατολικά της σύγχρονης Τανάγρας - χρονολογείται γύρω στο 700 π.Χ. και αποδεικνύεται από έναν αριθμό σφραγιδόλιθων, προσφάτως δημοσιευμένων από τον Dr. R.C.S. Frisch. Τα στοιχεία, που έχουμε για τους πρώτους χρόνους ύπαρξης της αρχαίας Τανάγρας είναι περιορισμένα.

Ιστορικά η Τανάγρα εμφανίζεται πάλι το 585 π.Χ., όταν από κοινού, με τα Μέγαρα, ιδρύουν την Ηράκλεια, μια αποικία στη Νότια ακτή της Μαύρης θάλασσας.

Ο Παυσανίας μας αναφέρει ότι ΓΡΑΙΑ είναι το ομηρικό όνομα της Μυκηναϊκής Τανάγρας. Το Μυκηναϊκό νεκροταφείο που βρέθηκε 200m ανατολικά από το σημερινό χωριό Τανάγρα μαρτυρεί ότι ήταν το νεκροταφείο της Γραίας.

Η Μυκηναϊκή Τανάγρα μπορούμε να πούμε ότι ήταν στην άμεση περιοχή που βρίσκεται το σημερινό χωριό Τανάγρα.

Ο πετρώδης λόφος πάνω από το σημερινό χωριό Τανάγρα πρέπει να ήταν ο Γραός Στήθος που είχαν καταλάβει κατά τον Ξενοφώντα οι Θηβαίοι για να εμποδίσουν την προέλαση του Αγησίλαου από την αρχαία Τανάγρα προς την Θήβα.

Ο D.W. Roller ταυτίζει επίσης το Γραός στήθος με το λόφο Μονοβίγκλα ύψους 466m κοντά στο χωριό Τανάγρα και όχι στα υψώματα κοντά στη Θήβα .

Η επικράτεια της Μυκηναϊκής Γραίας μπορεί να έφθανε ως την περιοχή του Ωρωπού που ονομαζόταν Γραϊκή, και επειδή μαζί με Κυμαίους και Χαλκιδείς είχαν αποικήσει στην παρά τη Ρώμη Κύμη και Γραείς , είναι πιθανόν οι Γραείς αυτοί να συνετέλεσαν στο να ονομαστούν από τους Ρωμαίους οι Έλληνες «grajj» (το πολύ κοινό επίθετο grajus σήμαινε τον Έλληνα ή τον Ελληνικό).

Μετά το 550 π.Χ. δημιουργείται μια Βοιωτική Ομοσπονδία, από πόλεις - κράτη, καθώς και η από κοινού κοπή ασημένιων νομισμάτων, από τις πόλεις Θήβα, Τανάγρα και Αλίαρτο.




Εικονα :7 : Νομίσματα πόλεων της Βοιωτίας

Τα νομίσματα τηs Τανάγραs ήταν αργυρά ,στατήρεs, δραχμέs και οβολοί τα οποία , έχουν στην εμπρόσθια όψη πάντοτε , την Βοιωτική ασπίδα. Στην οπίσθια όψη, ένα τετράγωνο με τα αρχικά γράμματα Τ ή ΤΑ ή Β ή ΒΟΙ ή και με την παράσταση του εμπρόσθιου μερουs καλπαζοντοs ίππου. Τα νομίσματα αυτά κόπηκαν , από το 550-315 π.χ. Κατά τουs αυτοκρατορικούs xρόνουs τα νομίσματα τηs Τανάγραs φέρουν ή την κεφαλή του εκάστοτε Ρωμαίου Αυτοκράτορα μετά τηs λέξεωs ΤΑΝΑΓΡΑΙΩΝ ή την κεφαλή του ποταμού Ασωπού η την προτομή του ΠΟΙΜΑΝΔΡΟΥ του μυθολογικού ιδρυτή τηs πόλεωs . Μερικά φέρουν τιs εικόνεs του Ερμού του κρυοφόρου, του Ερμού του προμάχου και του Διονύσου έργου του Καλάμιδοs.
Στην Τανάγρα γεννήθηκε και μεγάλωσε ο πιο διάσημοs γιατρόs του 3ου π.χ. αιώνα ο Βακχείοs. Έγραψε πολλά πρωτότυπα ιατρικά έργα και πλήθοs από μελέτεs. Τα σπουδαιότερα έργα του είναι : H σφυγμών επιτομή , Περί ρυθμού , Κίνηση εν χρόνοιs τάξιν έχουσιν, κ.τ.λ. . Εξέδωσε επίσηs πάρα πολλά έργα του Ιπποκράτη.
Το 480 π.Χ., η Θήβα, με την πλειοψηφία της Ομοσπονδίας, προσέφερε “γη και ύδωρ” στους Πέρσες εισβολείς, μια κίνηση λαθεμένη, που μετά την ήττα των Περσών, τους οδήγησε σε δυσμένεια αντιμετωπίζοντας πολιτικό και οικονομικό μα¬ρασμό.
Το επόμενο τέταρτο του αιώνα, η Τανάγρα αναδεικνύεται σε πολιτικό-οικονομικό κέντρο της Βοιωτίας. Εκδίδει, μόνη αυτή, νέα σειρά νομισμάτων με τα αρχικά και πάλι ΤΑ για την πόλη της Τανάγρας και ΒΟΙ για ολόκληρη την επικράτεια της Βοιωτίας.


Εικόνα 8 : τμήμα του τείχους της αρχαίας Τανάγρας όπως ευρίσκεται σήμερα.


Το 457 π.Χ., ο πληθυσμός της πόλης θρήνησε πολλές απώλειες, αποτέλεσμα δύο μαχών ενάντια στους Αθηναίους. Η Τανάγρα έχοντας συμμαχήσει με τους Σπαρτιάτες, νίκησε τους Αθηναίους αλλά με τεράστιες απώλειες, τόσο αυτή, όσο και οι σύμμαχοί της. Δύο νίκες που χαρακτηρίστηκαν “Πύρρειες”, τόσο για την Τανάγρα, όσο και για την Σπάρτη, έτσι ώστε οι δυνάμεις της Σπάρτης, αποδεκατισμένες, απεχώρησαν της Βοιωτίας, με προορισμό τη Λακεδαίμονα, αφήνοντας ανεκμετάλλευτες τις νίκες τους.
Τον ίδιο χρόνο αργότερα, οι Αθηναίοι εξεστράτευσαν εναντίον των Βοιωτών, με σκοπό να τους τιμωρήσουν παραδειγματικά, όπερ και εγένετο, στα Οινόφυτα, όπου ηττήθηκαν οι Βοιωτοί, με άμεσο αποτέλεσμα, οι Αθηναίοι να καταστρέψουν τα τείχη της Τανάγρας, να εγκαθιδρύσουν δημοκρατικού χαρακτήρα πολίτευμα - το ίδιο έγινε σ’ όλες τις Βοιωτικές πόλεις - και να διαμελίσουν την Ομοσπονδία, επιτυγχάνοντας την αποδυνάμωση κάθε Βοιωτικής πολιτείας. Η κατάσταση αυτή διήρκησε δέκα χρόνια και απ αυτήν την περίοδο έχουμε διαφορετικής κοπής νομίσματα, από κάθε πόλη ξεχωριστά, όλα με τη χαρακτηριστική Βοιωτική ασπίδα, αλλά με διαφορετική οπίσθια όψη για κάθε πόλη - αυτό της Τανάγρας συνεχίζει να απεικονίζει ένα καλπάζον άλογο με τα αρχικά ΤΑ (ΤΑΝΑΓΡΑ).
Το 445 π.Χ. Αθήνα και Σπάρτη συνάπτουν ειρήνη, μια ειρήνη που κράτησε 14 χρόνια. Στην περίοδο αυτή, οι Αθηναίοι δεν έφεραν αντίρρηση, όταν οι Βοιωτικές πόλεις, με πρωτοστατούσα την Θήβα εντάχθηκαν, για άλλη μια φορά, στην Σπαρτιατική συμμαχία. Η Θήβα ήταν αυτή που ανέλαβε ξανά, ηγεμονικό ρόλο απέναντι στις υπόλοι¬πες και για τα επόμενα 50 χρόνια.
Το 371 π.Χ., εξήντα χρόνια μετά το ξέσπασμα του Β Πελοποννησιακού πολέμου, όπου η Τανάγρα κατάφερε να μείνει αμέτοχη, η μοίρα της Τανάγρας συνδέεται ξανά με την πορεία των Θηβών. Είναι και η εποχή της παντοδυναμίας της Θήβας. Η Θήβα αναδεικνύεται ως η μεγαλύτερη πολιτική και στρατιωτική δύναμη της Ελλάδας.
Είναι η εποχή του Επαμεινώνδα, του ευφυέστερου στρατηγού και πολιτικού των Βοιωτών. Οδήγησε τη Θήβα και τη Βοιωτική Κοινοπολιτεία στο ζενίθ της ακμής των, μια ακμή, που δυστυχώς, σταματάει με το θάνατό του, το 362 π.Χ.
Η κατάσταση επανέρχεται στα χρόνια, προ του Επαμεινώνδα, όπου ανεξάρτητες οι πόλεις συνεχίζουν την πορεία τους.
Το 338 π.Χ., όλη η Ελλάδα υποκύπτει στη στρατιωτική υπεροχή του Φιλίππου του B’, και για πρώτη φορά οι ελληνικές πολιτείες, υπό την ενθουσιώδη καθοδήγησή του, αποφασίζουν την από κοινού, επιθετική εκστρατεία κατά των Περσών.
Για πρώτη φορά οι τύχες, όλων των Ελλήνων, ενώνονται. Το αίσθημα του ΕΜΕΙΣ (οι ‘Έλληνες) ισχυροποιείται μέσω του ΑΥΤΟΙ (οι Πέρσες). Η Τανάγρα, την εποχή αυτή, μετά την ολοκληρωτική καταστροφή των Θηβών, το 335 π.Χ., από το διάδοχο του Φιλίππου Β’, τον Αλέξανδρο τον Μέγα, είναι η κυριότερη και ίσως η πλουσιότερη πόλη της Βοιωτίας. Ακόμη και μετά την επανίδρυση των Θηβών το 315 π.Χ. Πολιτικά η Τανάγρα με όλη τη Βοιωτία από το 338 π.Χ. ως το 288 π.Χ., ανήκε στο Μακεδονικό Βασίλειο, ενώ από το 288 π.Χ. ως το 244 π.Χ. ήταν ανεξάρτητη. Το 244 π.Χ. προσχώρησε πάλι στο Μακεδονικό Βασίλειο. Όλες αυτές οι πολιτικές ουδέποτε επηρέασαν τις συνθήκες και ασχολίες των Ταναγραίων.


Εικόνα 9 : Πήλινα αγάλματα από Ταναγραίες

Η ευημερία της Τανάγρας την περίοδο αυτή, αντανακλάται στις επιτύμβιες στήλες και τα αγαλματίδια, που τόσος λόγος γίνεται για αυτά σήμερα.
Το τέλος του 3ου αιώνα, βάζει ένα τέρμα στην ευημερία της Τανάγρας. Κοινωνικές αναταραχές, με πρωταγωνιστές την μεσαία τάξη, οδηγούν την άλλοτε πλούσια Τανάγρα, στο χάος. Το 146 π.Χ. η Τανάγρα ακολουθεί και αυτή την μοίρα της υπόλοιπης Ελλάδας και κυριεύεται από τη νέα παγκόσμια δύναμη, τη Ρώμη. Η Ρωμαϊκή κατοχή, δεν προκάλεσε την αναμενόμενη καταστροφή, οικονομική και κοινωνική. Αντίθετα η Τανάγρα θριαμβεύει οικονομικά.
Ο Γεωγράφος - περιηγητής Στράβων μαρτυρεί σε αναφορές του, ότι στα τέλη του 1oυ μ.Χ. αιώνα, δύο πόλεις συνέχιζαν να υπάρχουν στην περιοχή, η Τανάγρα και οι Θεσπιές.
Το 2ο μ.Χ. αιώνα επισκέφτηκε την πόλη ο Παυσανίας, που αναφέρει ότι η Τανάγρα ήταν το ίδιο λαμπρά δημιουργική πόλη όσο και πριν 500 χρόνια. Η εποχή αυτή φτάνει σε μας, από ευρεθέντα νομίσματα, με αναπαραστάσεις των ναών της, του ΔΙΟΝΥΣΟΥ και του ΕΡΜΗ του Κρυοφόρου.

Εικόνα 10 : Ο θεός Διόνυσος

Οι επόμενοι δύο αιώνες κύλησαν, χωρίς να επιφέρουν βασικές αλλαγές στην κοινωνική και πολιτική δομή της Τανάγρας, μέσα στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Η μεταφορά της βασιλεύουσας στο Βυζάντιο καθώς και η υιοθέτηση του Χριστιανισμού, ως επίσημης πια θρησκείας του Ρωμαϊκού κράτους, στον 4ο αιώνα, δίνει στην Τανάγρα μια νέα πνοή δύναμης, μια δύναμη που αντλείται από την ανάδειξή της, σε Επισκοπή, μια από τις δέκα, της Βορείου Ελλάδος.
Η πόλη υπάρχει για ακόμη ένα αιώνα και εντάσσεται χρονολογικά στην περίοδο του Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.).
Τον 6ο μ.Χ. εμφανίζονται στο προσκήνιο, οι Άβαροι , ένας νομαδικός λαός Τατταρικής καταγωγής, φέρνοντας μαζί τους και αρκετούς Σλαύους. Οι Άβαροι εξαπλώθηκαν στη Βαλκανική, λεηλατώντας και καταστρέφοντας στο πέρασμά τους. Το τέλος της Τανάγρας, ήρθε άδοξα με αυτόν τον τρόπο, στα τέλη του 6ου αιώνα μ.Χ. Οι κάτοικοί της, προσέφυγαν στα νησιά του Αιγαίου και στην ενδοχώρα, η πόλη ερήμωσε και αφέθηκε στα ερείπια.
Ενθαρρυμένοι μετά το 783 μ.Χ. από τις τελευταίες εξελίξεις και την εδραίωση των Βυζαντινών στην περιοχή αρχίζουν οι Ταναγραίοι να επιστρέφουν στις προγονικές τους εστίες.
Ακολουθώντας την διάχυτη επιθυμία επιστροφής των στην Τανάγρα - οι απόγονοι των άλλοτε πανίσχυρων Ταναγραίων - αντίκρισαν μια ερειπωμένη πόλη. Η απαστράπτουσα, άλλοτε πολιτεία κειτόταν σε χαλάσματα, σωροί θύμιζαν τα τείχη που προστάτευαν την υπερήφανη πόλη, με τους δεκάδες ναούς, το αρχαίο Θέατρο, και τα εκατοντάδες εργαστήρια - κέντρα διαχρονικής τέχνης.
Αυτή την εικόνα αντίκρισαν, οι Ταναγραίοι , μια πόλη , χαλάσματα , που δεν μπόρεσε να ξανασταθεί στα πόδια της . Μοναδικά απομεινάρια της επανεγκατάστασης των Ελλήνων στην Τανάγρα, είναι δύο εκκλησίες - ρυθμού βασιλικής με τρούλο - του 12ου μ.Χ., του Άγ. Πολυκάρπου, και του Αγ. Θωμά, στα Νοτιοανατολικά της πόλης , όπου διατηρείται σήμερα σε άριστη κατάσταση.


Εικόνα 11 : Εκκλησία του Αγίου Πολυκάρπου στην περιοχή της αρχαίας Τανάγρας του 12 αιώνα

Ο Άγιος Πολύκαρπος ( που η μνήμη του εορτάζεται στις 23 Φεβρουαρίου ) ανακαινίστηκε από την ενορία της Τανάγρας και είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της αρχαίας Τανάγρας και του σημερινού χωριού Τανάγρα. Η εκκλησία του Αγίου Πολυκάρπου χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο με την υπ αριθμόν ΥΠ.ΠΟ/Δ/ΑΠ/Γ924/24794 απόφαση. Ο ιερός ναός του Αγίου Πολυκάρπου Τανάγρας είναι μνημείο. Ο μονόχωρος καμαροσκεπής ναός είναι τρίπλευρη αψίδα ιερού βήματος δομημένη με πλυνθοπερίκλειστο σύστημα και αξιόλογο γλυπτό τέμπλο. Το μνημείο ανάγεται στον 12ο αιώνα.

Ενδεικτική είναι η χρήση ψηφιδωτών δαπέδων στους ναούς αυτής της περιόδου. Αυτές είναι και οι τελευταίες ενδείξεις ύπαρξης της Τανάγρας, ενώ ο χώρος που καταλάμβανε, ονομάζεται από το 14 αιώνα ή 15 αιώνα , “Γκριμάδα”, μια ονομασία με προέλευση ελληνική - από το ρήμα “ρημάζω, ίσως - και προσθήκη το “ΓΚ’ που προέρχεται μάλλον από τους, Ιλλυρικής καταγωγής, νομάδες που εγκαταστάθηκαν εδώ και 600 με 630 χρόνια και ονόμασαν την περιοχή Γκριμάδα = ερείπια.
Όνομα που έδωσαν οι αρβανίτες . (κάτοικοι στην περιοχή) , οι οποίοι βρήκαν την πόλη της Τανάγρας γκρεμισμένη.
Η ΤΑΝΑΓΡΑ όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω ήκμασε από τους Μυκηναϊκούς έως και τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Ήταν δε το επίκεντρο της Ταναγραϊκής που περιελάμβανε τους τέσσερις οικισμούς ΦΑΡΕΣ - ΑΡΜΑ - ΕΛΑΙΩΝΑ - ΜΥΚΑΛΗΣΣΟ δημιουργώντας τετρακωμία.


Εικόνα 12 : Νόμισμα της αρχαίας Τανάγρας




Απεικόνιση Ταναγραικού γάμου


------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Καλύμματα κεφαλής γυναικών ( πήλινα αγάλματα της Τανάγρας) .


----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
  1. Στοιχεία από το βιβλίο που επιμελήθηκε ο αρχαιολόγος Α. Σβουρδάκος και εκδόθηκε τον Ιούνιο του 1995 από την 114 Πτέρυγα Μάχης και αναφερόταν στην Τανάγρα.
  2. Στοιχεία από τη Βοιωτική εφημερίδα Γνώμη σε άρθρο του Ιωάννη Λάμπρου.
  3. Στοιχεία από τα βοιωτικά του Παυσανία .
  4. Στοιχεία από αναφορές για τις ανασκαφές 1968 – 69 του Θ. Σπυρόπουλου.
  5. Στοιχεία από το βιβλίο η Θήβα και η Βοιωτία του Γ. Τσεβά .
  6. Φωτογραφικό αρχείο του Δριχούτη Παναγιώτη , κατοίκου Τανάγρας .
  7. Αναφορές από Δικαίαρχο, Ηρόδοτο, Λυκόφωνα , Στράβωνα και από περιηγητές.
  8. Στοιχεία από το αρχείο του δασκάλου Δημητρίου Παπαφράγκου.
  9. Αρχειακό υλικό απο το Πολιτιστικό Σύλλογο Τανάγρας Ποίμανδρος

2 Απεικόνιση της αρχαίας Τανάγρας περιβεβλημένης των τειχών της. Εντοπίζονται τα προάστια της άνω και κάτω πόλης μετά της Ακροπόλεως καθώς επίσης και τα σημαντικότερα κτιριακά συγκροτήματα για τα οποία έχουμε τα αρχιτεκτονικά στοιχεία σήμερα.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Έρμαια

Αγωνιστικές εορτές σε σειρά ελληνικές πόλεις ( Σπάρτη, Αθήνα, Πελλήνη Αχαϊας , Φενεός , Κυλλήνη , Δήλος , Αρκαδικές πόλεις , Τανάγρα κ.α. ) , με γυμνικούς αγώνες και λαμπαδηφορίες παίδων και εφήβων , προς τιμή του θεού Ερμού Αγωνίου ή Εναγωνίου προστάτη των παλαιστρών και των γυμνασίων.
Στη Σαλαμίνα περιελάμβαναν μόνο ένα αγώνισμα , το Στάδιον, ενώ στην Αθήνα είχαν ως κύριο αγώνισμα τον δρόμο λαμπαδηφόρων.

Στην Τανάγρα είχαν ως κύριο αγώνισμα την αρματοδρομία. Οι Ταναγραίοι ξεκινούσαν τα Έρμαια με μεγάλη πομπή που είχε επικεφαλής τον πιο όμορφο νέο της πόλης με ένα κριάρι στους ώμους (Κριοφόρος) προς τιμή του Θεού που η τοπική παράδοση ήθελε να έχει σώσει την Τανάγρα από επιδημία μετά από Επιφάνειά του και καθάρσια κριοφορία ( Θεός Σωτήρ) .


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου