Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΤΑΝΑΓΡΑΣ

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΤΑΝΑΓΡΑΣ

( 9- 9- 44)

ΤΟΥ   ΚΩΣΤΑ ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗ

Στην Τανάγρα, μία Γερμανό - Ιταλική δύναμη από 100 άνδρες είναι οχυρωμένη δίπλα στο Χωριό με κύριο έρεισμα ένα μικρό ύψωμα που το έχει οργανώσει με σύστημα . Συρματοπλέγματα, χαρακώμα­τα, πολυβολεία με μυδράλια,  καθώς και ενα βαρύ ταχυβόλο. Για τη νύχτα διαθέτει ένα ισχυρό προβολέα και ελέγχει τα γύρω καί προ παντός τις πλαγιές και τα μονοπάτια, απ ' όπου μπορεί να γίνει προσπέλαση , αλλά και ακόμα εξωτερικές περιπόλους που προσπαθούν να συλ­λάβουν τον παραμικρό θόρυβο ειδοποιώντας τη βάση τους.

Η Εαμική οργάνωση του χωριού γνωρίζει τα βασικά σημεία στή­ριξης του εχθρού, τα δρομολόγια  κίνησής του και γενικά τις συνήθειες του και έχει επαφή με το 1/34 τάγμα του ΕΛΑΣ που εδρεύει σ' από­σταση περίπου 7 χιλιόμετρα από το χωριό.

Ο διοικητής του λοχαγός Αποστόλης Κοκμάδης , από κάποιο παρατηρητήριο με τη βοήθεια της οργάνωσης και χρησιμοποιώντας και τις διόπτρες του, παίρνει μιά γενική εικόνα του στρατοπέδου, των οχυ­ρών του και του γύρω χώρου και κάνει ένα πρόχειρο σχεδιάγραμμα.

Σε δύο-τρείς μέρες, στο διπλανό χωριό το Χλεμποτσάρι σ' ένα εξωκκλήσι, έχει συγκεντρώσει το τάγμα του και εκεί είναι  και η οργάνωση της Τανάγρας με τον εφεδρικό της ΕΛΑΣ καθώς και η ομάδα της Πύλης με τον Στέφα Μαλιάτση (συνολικά, μια δύναμη γύρω στους 350 άνδρες).

Πάνω από ένα σχολικό μαυροπίνακα είναι το σχεδιάγραμμα του οχυρού.

Τα πολυβολεία του και τα φυλάκιά του. Ο Αποστόλης κάνει την περιγραφή τους και αναλύει το σχέδιο της επίθεσης , ενώ ταυτόχρονα , έχοντας μοιράσει το τάγμα σε 7 τμήματα , κάνει κατανομή του ρόλου που θα παίξει το καθένα στην επικείμενη μάχη.

α) Τα δύο πρώτα τμήματα θα στήσουν ενέδρες στους δύο δρό­μους που οδηγούν απο Θήβα στην Τανάγρα και το τρίτο στο δρόμο από Σχηματάρι στην Τανάγρα.

β) Τα άλλα τρία: τμήματα θα πλησιάσουν το οχυρό από Βορρά, Δυσμάς καί Ανατολάς, και γ) το 7^ο  τμήμα,  η κύρια δύναμη, με τα πολυβόλα και τους ολμίσκους θα πλησιάσει απο το Νοτιά.

Όλα τα τμήματα έχουν οδηγούς Ταναγραίους που ξέρουν σπιθαμή προς σπιθαμή το έδαφος αφού η επίθεση θα γίνει στο σκοτάδι. Κανένα τμήμα δεν πρέπει να μπει στην πορεία του άλλου, γιατί δεν επιτρέπει o χώρος να ανταλλάξουν παρασύνθημα, αφού ο εχθρός ενεδρεύει και υπάρχει οδυνηρή πείρα από νυκτερινές επιθέσεις που κατέληξαν πολλές φορές να αλληλοσκοτωθούν οι αντάρτες, νομίζοντας πως έχουν απέ­ναντί τους τον εχθρό.

Βραδιάζει . . Τα τμήματα ξεκινούν, με διαφορετικό όμως χρόνο εκκίνησης, ανάλογα με την απόσταση που έχουν να διανύσουν. 

Πάντως στις (11) έντεκα ακριβώς πρέπει να βρίσκονται στο στόχο τους.

Η κύρια δύναμη 70-80 άνδρες με τη διοίκηση μπαίνει στο χωριό από μια πλαγιά παίζοντάς τα όλα για όλα, γιατί δεν την παίρνει ο χρό­νος. Μαζί είναι και ο γιατρός Ιωάννου, που στήνει το σταθμό πρώτων βοηθειών σε κάποιο ακριανό σπίτι.

Η ώρα πλησιάζει 11. Στήνονται τα πολυβόλα και οι ολμίσκοι σε απόσταση 300 μέτρων από το οχυρό και η ομάδα εφόδου έρποντας πλησιάζει να το πλήξει με χειροβομβίδες.

Οι Γερμανοί δεν έχουν αντιληφθεί τίποτα. Τι είχε συμβεί ;

 Απλούστατα, ήταν μια κλασική περίπτωση εγκατάλειψης θέσης .  Το φοβερό παράπτωμα, που το έχουν πληρώσει όλοι οι στρατοί του κόσμου .

  Γιατί την ώρα που διαδραματίζονται τα γεγονότα που ανέφερα πριν, την ώρα που οι αντάρτες σέρνονται, κυριολεκτικά, στο χώμα προσπαθώντας να πλησιάσουν το οχυρό από την άλλη πλευρά μια Ιταλική περίπολος έχει εγκαταλείψει την αποστολή της και κάνει πλιάτσικο σε κάποιο κοτέτσι του χωριού, χωρίς να αντιληφθεί το μπάσιμο ολόκληρης φάλαγγας στο χωριό, ενώ οι μέσα στο οχυρό έχοντας εμπιστοσύνη σε αυτούς, δεν κάνουν τον κόπο να ρίξουν με τον προβολέα τους ούτε μια ματιά στις γύρω πλαγιές.

Ώρα 11, ρίχνεται η συνθηματική φωτοβολίδα και ταυτόχρονα τα πολυβόλα και οι ολμίσκοι αρχίζουν να βάλλουν.

Οι Γερμανοί αιφνιδιάζονται και τα γύρω φυλάκια πέφτουν σχε­δόν απο την πρώτη στιγμή. Όμως, το κύριο έρεισμά τους αντιδρά έντο­να και τα μυδράλια και το ταχυβόλο τους ξερνούν ποτάμι τα τροχιοδε­ικτικά τους.

Και ενώ η μάχη συνεχίζεται έντονη, κατά τη μία η ώρα από το Σχηματάρι φάνηκαν τα φώτα δύο αυτοκινήτων.

Δυνάμεις εχθρικές έρχο­νται να ενισχύσουν τη φρουρά τους.

Έπεσαν όμως στην ενέδρα των Πυλιωτών και το ένα αυτοκίνητο ανατινάχτηκε με νάρκη ενώ οι άνδρες του δευτέρου πιάνουν μάχη με τους Πυλιώτες, που τους υποχρέωσαν όμως να υποχωρήσουν .

1948. Πηγαίνοντας για την εξορία. Νοδάρας Στ., Λίγγος Θανάσης, Νοδάρας Βασίλης, Μαλιάτσης Στέφας, Μάνθος Μπάτης. (από το περιοδικό Αυτονόη, Τεύχος 11 Σεπτέμβριος - Νοέμβριος 2007)

Εκεί σκοτώθηκαν δύο Πυλιώτες (ο Αλέκος Γκέλης και ο φοιτητής Πρωτόγερας) και τραυματίστηκε ο Ταναγραίος Αντώνης Παπαστάμου.

Η ώρα είναι 2. Τά  πυρομαχικά μας λιγοσrεύουν και μας είναι δύσκολο να εφοδιαστούμε, γιατί στα μετόπισθεν μας βάλλουν απο το ταχυβόλο. Αν μας πάρει η ημέρα κινδυνεύουμε να πλευροκοπηθούμε από τη Θήβα , να επέμβούν αεροπλάνα ενώ το ταχυβόλο πάντα ελέγχει τα μετό­πισθεν μας . Άλλη λύση δεν υπάρχει , ή υποχώρηση με μεγάλες απώλει­ες ή γιουρούσι μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.

Και ενώ ετοιμαζόμαστε για το γιουρούσι, ένα βλήμα όλμου μας χτυπάει ένα Γερμανικό αντίσκηνο, γεμάτο προφανώς, πυρομαχικά, πήρε φωτιά και έλαμψε ο τόπος σαν μέρα. Τώρα τα πυρά μας συγκεντρώθη­καν στο ταχυβόλο όπου και το εξουδετέρωσαν. Ταυτοχρονα τρέξαμε και με χειρομοβοβίδες υποχρεώσαμε τη φρουρά να παραδοθεί.

Απώλειες μας:   Νεκροί 4,    Τραυματίες 8

Λάφυρα δεκάδες κάρα πυρομαχικά και άλλο υλικό.

Γερμανοί νεκροί πάνω απο 50.

Την άλλη ημέρα οι Γερμανοί σκότωσαν 4 άτομα απο τον άμαχο πληθυσμό .

Από τα 130 σπίτια του χωριού έκαψαν ολοσχερώς τα 5 (πέντε) και μερικώς 28 (είκοσι - οκτώ )

ΣΚΟΤΏΘΗΚΑΝ

1.      .Αθανασάκης Σπύρος

2.      Μπελεγράτης Σπύρος

3.      Νικολάου Χρήστος του Κων/νου

4.      Πρέζας Γεώργιος

Τα σπίτια που έκαψαν οι Γερμανοί ανήκαν στα εξής άτομα .

1)      ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΠΥΡΟΣ

2)      ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ

3)      ΔΟΥΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

4)      ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

5)      ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ

6)      ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

7)      ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

8)      ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

9)      ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΗΛΙΑΣ

10)  ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

11)  ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΣ

12)  ΣΙΑΚΑΝΔΑΡΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ

13)  ΣΙΑΚΑΝΔΑΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

14)  ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ( ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ)

15)  ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

16)  ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

17)  ΔΡΙΧΟΥΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ

18)  ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ( ΚΟΛΙΑΚΗΣ) .

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

αφιερώνεται στη μνήμη όσων αγωνίστηκαν