Η διαφθορά , ωστόσο , η ξενοδουλεία και η ασυνειδησία των κυβερνώντων θα καταστήσουν σαθρούς εκ προοιμίου και << αράχνια >> τους νόμους , με συνέπεια να παραδίδονται οι αρχαιολογικοί χώροι για λεηλασία σε εγχώριους και ξένους αρχαιοκάπηλους . Παράδειγμα θλιβερό ο θησαυρός των Ταναγραιών – βανδαλισμός και διαρπαγή .
Πρόκειται για ανήκουστη αρχαιολογική συμφορά .
Η Βοιωτική νεκρόπολη ( Δ – Γ – αιώνας π . χ ) , η σημαντικότερη του κόσμου , θα υποστεί βάρβαρη επιδρομή στην πενταετία 1870 – 1875. Χιλιάδες αγαλματίδια , οι περίφημες Ταναγραίες κόρες , λεηλατήθηκαν αγρίως και πλημμύρισαν τα μουσεία της Ευρώπης και της Αμερικής . (22)
Οι βάρβαροι τυμβωρύχοι άνοιγαν με κασμάδες τους τάφους και αναζητώντας αγαλματίδια προκαλούσαν καταστροφή. Ποδοπατούσαν και θρυμμάτιζαν τα κτερίσματα και έσπευδαν να συλήσουν άλλους τάφους για να αποκομίσουν πλουσιότερη λεία. Καθώς οι ανασκαφές γίνονταν μυστικά στις χειμωνιάτικες νύχτες , συχνά με βροχή και πολύ βιαστικά , οι αρχαιοκάπηλοι αφάνιζαν είκοσι ειδώλια για να πετύχουν ένα άθικτο . Η νεκρόπολη έγινε ένας φριχτός λασπότοπος με κατακερματισμένα κεραμικά . Η πολιτική εξουσία ανέχτηκε την δήωση (φθορά ) αυτών των καλλιτεχνημάτων επί μία τετραετία . Ύστερα εγκατέστησε στην περιοχή ένα στρατιωτικό απόσπασμα. Αλλά ήταν πια αργά. Πάνω από πέντε χιλιάδες ειδώλια – και άλλα τόσα αγγεία – θησαυρός αμύθητος , κατέληξαν στο Παρίσι , το Λονδίνο , το Βερολίνο αλλά και σε άλλα μουσεία του πλανήτη .
Ο μεγάλος πλούτος των Ταναγραιών , τα αριστουργήματα της κοροπλαστικής , διεσκορπίσθηκαν στα ξένα μουσεία και τα αρχαιοπωλεία . Στις προσθήκες των Ελληνικών μουσείων απέμειναν λίγα αγαλματίδια και όχι τα καλύτερα . Και εδώ πρέπει να σημειωθεί , ότι οι Ταναγραίες ήταν τα πιο φημισμένα κτερίσματα μετά τα νεκροκορίνθια ( Β και Α αιώνας π.χ. ) . Τα ίδια έγιναν και σε άλλες Ελληνικές νεκροπόλεις , όπως στην Κόρινθο , στην Τεγέα , στην Λοκρίδα και σε άλλες πόλεις .
Ο Τύπος καταγγέλλει με δριμύτητα τη διαταγή και ολοσχερή καταστροφή του Βοιωτικού αρχαιολογικού χώρου και στηλιτεύει την αδιαφορία και την συνενοχή των αρχών στην αρχαιοκαπηλική αποχαλίνωση .
Η λεηλασία συνεχιζόταν και μετά την εγκατάσταση φρουράς στην περιοχή , με συμμετοχή μάλιστα των στρατιωτικών που διαφθείρονταν από τους αρχαιοκάπηλους . Τα δημοσιεύματα των εφημερίδων αποκαλύπτουν την έκταση της καταστροφής και τις αχρειότητες της πολιτικής εξουσίας .
<< Εις Σχηματάριον των Θηβών οι τυμβωρύχοι , ανοίγοντες νύκτωρ τους αρχαίους τάφους , πωλούσιν ό,τι αν εύρωσιν εν αυτοίς . Οι δε εκεί σταθμεύοντες στρατιώται φαίνονται ολίγον πρόθυμοι εις την καταδίωξιν των αλιτηρίων εκείνων . Εάν οι ανώτεροι είχον πλείονα σεβασμόν προς τας αρχαιότητας , ουδεμία αμφιβολία υπάρχει ότι και οι στρατιώται ήθελον είσθαι πλέον εγρηγορότες , αλλά όταν τινές εκείνων ου μόνον ανέχονται αλλά και ενισχύουσι την αρχαιοκαπηλία , πως δυνάμεθα να απαιτήσωμεν παρά των δυστυχών στρατιωτών την προσήκουσαν προς τας αρχαιότητας ευλάβειαν και επομένως μείζονα προθυμίαν προς διάδωσιν των αρχαίων κειμηλίων >> . (24 )
Οι συμμορίες των τυμβωρύχων και αρχαιοκαπήλων λεηλατούν και καταστρέφουν ανενόχλητοι τους τάφους . Οι αξιωματικοί φροντίζουν να συγκροτήσουν δικές τους συλλογές . Παίρνουν μερίδιο από τις συλήσεις . Αδιαφορία από τις αρχές , καμιά επέμβαση της Δικαιοσύνης . ( 25) .
Ακόμα και ένας αυλικός - << διαγγελεύς >> του Γλύξμπουργκ – συνεργαζόταν με τους τυμβωρύχους . Δημιούργησε μάλιστα πλούσια συλλογή και φρόντισε για την εξαγωγή της - << απήλθεν εις Γερμανίαν και επώλησεν αντί πολλών χιλιάδων δραχμών >> . ( 26 )
Μόνο ο τύπος αγρυπνεί , καταγγέλλει και στηλιτεύει << το μυσαρόν και ανόσιον >> έγκλημα , τη σύληση των αρχαιοτήτων και την αρχαιοκαπηλία , και συγκινεί η προσπάθειά του – προσπάθεια παιδευτική – να αφυπνίσει το λαϊκό ενδιαφέρον για την προστασία των λειψάνων του αρχαίου πολιτισμού . << Μετά ψυχικής οδύνης πληροφορούμεθα ότι εν Θήβαις γίνονται τακτικώς και αφόβως συλήσεις των αρχαιοτήτων και τυμβωρυχίαι υπό τας όψεις πολλάκις αυτών των υπο της πολιτείας τεταγμένων φρουρών , ών τινές , μάλιστα , παραγνωρίζοντες την αποστολήν των συγκροτούν αρχαιολογικάς συλλογάς , υποθάλποντες τοιουτοτρόπως τας κακάς τάσεις των απλουστέρων προς την αρχαιοθηρίαν , ενώ καθήκον έχουσι , αυτοί πρώτον αποδεικνύοντες τον προς τας αρχαιότητας προσήκοντα σεβασμόν , να αναπτύξωσι και παρά τοις αμαθέσι και αγροίκοις το αίσθημα της εθνικής φιλοτιμίας και καταδιώξωσιν αυτό μυσαρόν και ανόσιον έργον της αρχαιοκαπηλίας και τυμβωρυχίας επιτείνεται . Συναισθανόμενοι την μεγάλην και αναπανόρθωτον βλάβην ήτις προσγίνεται εις το έθνος ένεκα της καταστροφής των προγονικών παρακαταθηκών δεν θέλομεν παύσει στηλιτεύοντες την επονείδιστον αρχαιοκαπηλίαν και κατακρίνοντες πικρώς τας ολιγωρούσας Αρχάς >> .
Η αρχαιοκαπηλία οργίαζε εξαιτίας της διαφθοράς του κρατικού μηχανισμού . Πουλούσαν Ταναγραίες πάνω στα ατμόπλοια των γραμμών Πειραιά - Τεργέστης και Πειραιά Μασσαλίας . Υψηλά ιστάμενο πρόσωπο , έγραφε ο Γάλλος αρχαιολόγος S . Reinach, έστειλε δια μέσου Πατρών στο Λονδίνο τον περίφημο χάλκινο σάτυρο που αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα του Βρετανικού Μουσείου . (28)
(22) Αυτά τα θαυμαστά έργα της Βοιωτικής κοροπλαστικής – κτερίσματα , αναθήματα και διακοσμητικά μικροτεχνήματα – ήταν ρεαλιστικές αναπαραστάσεις γυναικών με ποδήρη χιτώνα και ιμάτιο , με σκιάδιο και ριπίδιο που κάθονται σκεπτικές ή ρεμβάζουσες , χορεύουν ή παίζουν . Οι αφανείς δημιουργοί αυτών των πήλινων ειδωλίων που βάφονταν πάντοτε με ζωηρό λευκό , γαλάζιο , ρόδινο ή ερυθρό χρώμα εμπνέονταν ολοφάνερα από την μεγάλη αττική πλαστική των κλασσικών χρόνων .
(24) . Εφ. Παλιγγενεσία , 13 Ιανουαρίου 1875 , σ. 1-2 .
(25) Ο. π. , 13 Ιανουαρίου 1875, σ. 1-2 .
(26) Ο. π., 11Φεβρουαρίου 1875 , σ. 1-2 .
(27) Ο. π., 14 Ιανουαρίου 1875 , σ.1-2 .
(28) Ο. π., σ.144. Η Ακρόπολη , χωρίς επιτήρηση και προστασία βρισκόταν στο έλεος των ξένων ερασιτεχνών συλλεκτών . Κιονόκρανα του Ερεχθείου και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων καταγής , πρόκληση για βανδαλισμούς και αρπαγές . Ορατά παντού τα σημάδια των σφυροκοπημάτων για την απόσπαση << ενθυμίων >> . Ένας φύλακας για ολόκληρη την Ακρόπολη . Και ποιoς φυλάει τον φύλακα : αναρωτιέται ο αρχαιολόγος Reinach ( sed guis custodiet ipsus custodem) . Ο. π ., σ. 149 .
Κείμενο παρμένο από το βιβλίο του Κυριάκου Σιμόπουλου με θέμα:
Η ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Σελίδες 390 – 393 .
Πρόκειται για ανήκουστη αρχαιολογική συμφορά .
Η Βοιωτική νεκρόπολη ( Δ – Γ – αιώνας π . χ ) , η σημαντικότερη του κόσμου , θα υποστεί βάρβαρη επιδρομή στην πενταετία 1870 – 1875. Χιλιάδες αγαλματίδια , οι περίφημες Ταναγραίες κόρες , λεηλατήθηκαν αγρίως και πλημμύρισαν τα μουσεία της Ευρώπης και της Αμερικής . (22)
Οι βάρβαροι τυμβωρύχοι άνοιγαν με κασμάδες τους τάφους και αναζητώντας αγαλματίδια προκαλούσαν καταστροφή. Ποδοπατούσαν και θρυμμάτιζαν τα κτερίσματα και έσπευδαν να συλήσουν άλλους τάφους για να αποκομίσουν πλουσιότερη λεία. Καθώς οι ανασκαφές γίνονταν μυστικά στις χειμωνιάτικες νύχτες , συχνά με βροχή και πολύ βιαστικά , οι αρχαιοκάπηλοι αφάνιζαν είκοσι ειδώλια για να πετύχουν ένα άθικτο . Η νεκρόπολη έγινε ένας φριχτός λασπότοπος με κατακερματισμένα κεραμικά . Η πολιτική εξουσία ανέχτηκε την δήωση (φθορά ) αυτών των καλλιτεχνημάτων επί μία τετραετία . Ύστερα εγκατέστησε στην περιοχή ένα στρατιωτικό απόσπασμα. Αλλά ήταν πια αργά. Πάνω από πέντε χιλιάδες ειδώλια – και άλλα τόσα αγγεία – θησαυρός αμύθητος , κατέληξαν στο Παρίσι , το Λονδίνο , το Βερολίνο αλλά και σε άλλα μουσεία του πλανήτη .
Ο μεγάλος πλούτος των Ταναγραιών , τα αριστουργήματα της κοροπλαστικής , διεσκορπίσθηκαν στα ξένα μουσεία και τα αρχαιοπωλεία . Στις προσθήκες των Ελληνικών μουσείων απέμειναν λίγα αγαλματίδια και όχι τα καλύτερα . Και εδώ πρέπει να σημειωθεί , ότι οι Ταναγραίες ήταν τα πιο φημισμένα κτερίσματα μετά τα νεκροκορίνθια ( Β και Α αιώνας π.χ. ) . Τα ίδια έγιναν και σε άλλες Ελληνικές νεκροπόλεις , όπως στην Κόρινθο , στην Τεγέα , στην Λοκρίδα και σε άλλες πόλεις .
Ο Τύπος καταγγέλλει με δριμύτητα τη διαταγή και ολοσχερή καταστροφή του Βοιωτικού αρχαιολογικού χώρου και στηλιτεύει την αδιαφορία και την συνενοχή των αρχών στην αρχαιοκαπηλική αποχαλίνωση .
Η λεηλασία συνεχιζόταν και μετά την εγκατάσταση φρουράς στην περιοχή , με συμμετοχή μάλιστα των στρατιωτικών που διαφθείρονταν από τους αρχαιοκάπηλους . Τα δημοσιεύματα των εφημερίδων αποκαλύπτουν την έκταση της καταστροφής και τις αχρειότητες της πολιτικής εξουσίας .
<< Εις Σχηματάριον των Θηβών οι τυμβωρύχοι , ανοίγοντες νύκτωρ τους αρχαίους τάφους , πωλούσιν ό,τι αν εύρωσιν εν αυτοίς . Οι δε εκεί σταθμεύοντες στρατιώται φαίνονται ολίγον πρόθυμοι εις την καταδίωξιν των αλιτηρίων εκείνων . Εάν οι ανώτεροι είχον πλείονα σεβασμόν προς τας αρχαιότητας , ουδεμία αμφιβολία υπάρχει ότι και οι στρατιώται ήθελον είσθαι πλέον εγρηγορότες , αλλά όταν τινές εκείνων ου μόνον ανέχονται αλλά και ενισχύουσι την αρχαιοκαπηλία , πως δυνάμεθα να απαιτήσωμεν παρά των δυστυχών στρατιωτών την προσήκουσαν προς τας αρχαιότητας ευλάβειαν και επομένως μείζονα προθυμίαν προς διάδωσιν των αρχαίων κειμηλίων >> . (24 )
Οι συμμορίες των τυμβωρύχων και αρχαιοκαπήλων λεηλατούν και καταστρέφουν ανενόχλητοι τους τάφους . Οι αξιωματικοί φροντίζουν να συγκροτήσουν δικές τους συλλογές . Παίρνουν μερίδιο από τις συλήσεις . Αδιαφορία από τις αρχές , καμιά επέμβαση της Δικαιοσύνης . ( 25) .
Ακόμα και ένας αυλικός - << διαγγελεύς >> του Γλύξμπουργκ – συνεργαζόταν με τους τυμβωρύχους . Δημιούργησε μάλιστα πλούσια συλλογή και φρόντισε για την εξαγωγή της - << απήλθεν εις Γερμανίαν και επώλησεν αντί πολλών χιλιάδων δραχμών >> . ( 26 )
Μόνο ο τύπος αγρυπνεί , καταγγέλλει και στηλιτεύει << το μυσαρόν και ανόσιον >> έγκλημα , τη σύληση των αρχαιοτήτων και την αρχαιοκαπηλία , και συγκινεί η προσπάθειά του – προσπάθεια παιδευτική – να αφυπνίσει το λαϊκό ενδιαφέρον για την προστασία των λειψάνων του αρχαίου πολιτισμού . << Μετά ψυχικής οδύνης πληροφορούμεθα ότι εν Θήβαις γίνονται τακτικώς και αφόβως συλήσεις των αρχαιοτήτων και τυμβωρυχίαι υπό τας όψεις πολλάκις αυτών των υπο της πολιτείας τεταγμένων φρουρών , ών τινές , μάλιστα , παραγνωρίζοντες την αποστολήν των συγκροτούν αρχαιολογικάς συλλογάς , υποθάλποντες τοιουτοτρόπως τας κακάς τάσεις των απλουστέρων προς την αρχαιοθηρίαν , ενώ καθήκον έχουσι , αυτοί πρώτον αποδεικνύοντες τον προς τας αρχαιότητας προσήκοντα σεβασμόν , να αναπτύξωσι και παρά τοις αμαθέσι και αγροίκοις το αίσθημα της εθνικής φιλοτιμίας και καταδιώξωσιν αυτό μυσαρόν και ανόσιον έργον της αρχαιοκαπηλίας και τυμβωρυχίας επιτείνεται . Συναισθανόμενοι την μεγάλην και αναπανόρθωτον βλάβην ήτις προσγίνεται εις το έθνος ένεκα της καταστροφής των προγονικών παρακαταθηκών δεν θέλομεν παύσει στηλιτεύοντες την επονείδιστον αρχαιοκαπηλίαν και κατακρίνοντες πικρώς τας ολιγωρούσας Αρχάς >> .
Η αρχαιοκαπηλία οργίαζε εξαιτίας της διαφθοράς του κρατικού μηχανισμού . Πουλούσαν Ταναγραίες πάνω στα ατμόπλοια των γραμμών Πειραιά - Τεργέστης και Πειραιά Μασσαλίας . Υψηλά ιστάμενο πρόσωπο , έγραφε ο Γάλλος αρχαιολόγος S . Reinach, έστειλε δια μέσου Πατρών στο Λονδίνο τον περίφημο χάλκινο σάτυρο που αποτελεί ένα από τα αριστουργήματα του Βρετανικού Μουσείου . (28)
(22) Αυτά τα θαυμαστά έργα της Βοιωτικής κοροπλαστικής – κτερίσματα , αναθήματα και διακοσμητικά μικροτεχνήματα – ήταν ρεαλιστικές αναπαραστάσεις γυναικών με ποδήρη χιτώνα και ιμάτιο , με σκιάδιο και ριπίδιο που κάθονται σκεπτικές ή ρεμβάζουσες , χορεύουν ή παίζουν . Οι αφανείς δημιουργοί αυτών των πήλινων ειδωλίων που βάφονταν πάντοτε με ζωηρό λευκό , γαλάζιο , ρόδινο ή ερυθρό χρώμα εμπνέονταν ολοφάνερα από την μεγάλη αττική πλαστική των κλασσικών χρόνων .
(24) . Εφ. Παλιγγενεσία , 13 Ιανουαρίου 1875 , σ. 1-2 .
(25) Ο. π. , 13 Ιανουαρίου 1875, σ. 1-2 .
(26) Ο. π., 11Φεβρουαρίου 1875 , σ. 1-2 .
(27) Ο. π., 14 Ιανουαρίου 1875 , σ.1-2 .
(28) Ο. π., σ.144. Η Ακρόπολη , χωρίς επιτήρηση και προστασία βρισκόταν στο έλεος των ξένων ερασιτεχνών συλλεκτών . Κιονόκρανα του Ερεχθείου και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων καταγής , πρόκληση για βανδαλισμούς και αρπαγές . Ορατά παντού τα σημάδια των σφυροκοπημάτων για την απόσπαση << ενθυμίων >> . Ένας φύλακας για ολόκληρη την Ακρόπολη . Και ποιoς φυλάει τον φύλακα : αναρωτιέται ο αρχαιολόγος Reinach ( sed guis custodiet ipsus custodem) . Ο. π ., σ. 149 .
Κείμενο παρμένο από το βιβλίο του Κυριάκου Σιμόπουλου με θέμα:
Η ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Σελίδες 390 – 393 .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου